علائم بیماری قلبی

علائم بیماری قلبی

مهم ترین علایم بیماری های قلبی عبارت است از احساس خستگی، تنگی نفس، درد در جلوی قفسه سینه، طپش قلب و گاهی سرگیجه و ضعف، حالت تهوع و تعریق
علائم بیماری قلبی را بشناسید
علایم و نشانه های بیماری از مهم ترین ابزارهای تشخیص در تمام بیماری از جمله بیماری های قلبی می باشد و پزشک با تکیه به شرح حال و معاینه دقیق و با استفاده از روش های تشخیصی پاراکلینیک مانند تست های خونی یا اکوکاردیوگرافی و تست ورزش آنژیوگرافی و … جهت تائید و اثبات یافته های بالینی و یا تکمیل اطلاعات مورد نیاز استفاده می کند. مهم ترین علائمی که میتوانند مربوط به بیماری های قلب وعروق باشند شامل موارد زیر است اما توجه فرمائید که این علائم الزاما ناشی از مسائل قلبی نیستند و تشخیص های افتراقی بسیاری دارند.:

۱-آنژین قلبی،احساس درد و ناراحتی در قفسه سینه: اگرچه یکی از مهم ترین علائم تنگی سرخرگی عروق قلب احساس ناراحتی در قفسه سینه می باشد اما هرگونه ناراحتی در قفسه سینه الزاما ناشی از مسائل قلبی نیست. ناراحتی قفسه سینه در صورتی که ناشی از تنگی سرخرگ های قلب باشد، اصطلاحا « آنژین قفسه صدری» نام داشته و مشخصات آن اینست:

درد سینه قلبی

- در اغلب موارد بصورت فشارنده و در ناحیه پشت جناغ می باشد.

- با فعالیت افزایش و با استراحت یا با مصرف قرص های زیرزبانی نیتروگلیسیرین در طی ۳الی۵دقیقه تخفیف یافته یا قطع می شود. و معمولا ارتباطی با وضعیت بدن(خوابیدن یا نشستن) و یا حرکت دادن مفاصل یا ستون فقرات ندارد.

- ممکن است به بازو و دست چپ و گاها به گردن و فک ویا ناحیه سردل(محل دردهای معده) انتشار یابد.

- در صورتی که درد شدید قفسه سینه همراه با علائمی نظیر تعریق سرد، تهوع و استفراغ باشد و یا به مدت طولانی(بیشتر از ۳۰دقیقه) طول بکشد با توجه به احتمال حمله قلبی مراجعه سریع به اورژانس الزامی است.

- در صورتی که درد آنژینی بصورت متناوب و در حالت استراحت ایجاد می شود احتمال بروز حمله های قلبی زیاد بوده و مراجعه فوری به اورژانس توصیه می شود.

تشخیص افتراقی درد سینه ( دردهای غیرآنژینی قفسه سینه): در صورتی که درد قفسه سینه ارتباطی با فعالیت نداشته باشد، و با تنفس و سرفه و یا تغییر وضعیت تشدید شود در اینصورت احتمال قلبی بودن درد بیمار کم می باشد و عامل غیرقلبی نظیر اسپاسم عضلانی و مسائل استخوانی مطرح می باشد. درد سوزشی پشت جناغ که بعد از مصرف غذا ایجاد شده و با خوابیدن و خم شدن تشدید شده و با تغییر مزه دهان بصورت ترش و با مصرف شربت های ضداسیدی و یا قرص هایی نظیر رانیتیدین کاهش می یابد مطرح کننده رفلاکس (برگشت محتویات معده به مری) می باشد. درد قفسه سینه که با تنفس تشدید شده و همراه با علائم سرماخوردگی ،تنگی نفس و… باشد ، مخصوصا در صورتی که با وضعیت درازکش تشدید می یابد ممکن است ناشی پریکاردیت (التهاب پرده های قلب) باشد. درد قفسه سینه همراه با تنگی نفس شدید بویژه بعد از جراحی یا دوره های بستری یا بی حرکتی طولانی ممکن است ناشی از آمبولی ریه باشد و در این موارد مراجعه فوری به پزشک متخصص حتما توصیه می شود.

۲- ضعف و خستگی پذیری زودرس: یکی از علائم شایع در بسیاری از بیماری های قلبی و غیرقلبی نظیر بیماری های غددی و متابولیسمی، ریوی ومسائل روانی می باشد. علاوه بر مشکلات عروقی، نارسایی قلب، برادیکاردی(ضربان پایین قلب) و مشکلات دریچه ای قلب( تنگی یا نارسایی) با ضعف و خستگی پذیری زودرس همراه می باشند. وجود علائم همراه از قبیل تنگی نفس، سرفه، برادی کاردی (ضربان کمتر از ۶۰بار در دقیقه)، حملات سنکوپ (غش) تعریق سرد و سرگیجه در تشخیص مسائل قلبی کمک کننده است. شرح حال ومعاینه دقیق توسط پزشک و در صورت لزوم الکتروگرام قلبی (نوار قلب)، اکوکاردیوگرافی، عکس قفسه سینه و آزمایش خون معمولا منجر به تشخیص سریع مسائل قلبی می شود.

۳- تنگی نفس: احساس دشواری در تنفس می تواند ناشی از علل قلبی ویا غیرقلبی از جمه بیماری های ریوی باشد. در صورتی که تنگی نفس با فعالیت تشدید شده در حالت خوابیده نسبت به حالت نشسته افزایش یابد و مخصوصا در صورتی که همراه تورم پاها و همراه با حملات تنگی نفس شبانه(منجر به بیدار شدن بیمار) باشد، علل قلبی نظیر نارسایی قلب و مشکلات دریچه ای مطرح بوده و با اکوکاردیوگرافی براحتی قابل تشخیص است. آسم و بیماری های انسدادی ریوی(برونشیت و آمفیزم) از علل شایع تنگی نفس می باشند. در این موارد سرفه و خلط فراوان و احساس خس خس سینه بصورت شایع دیده می شود. شرح حال مصرف طولانی مدت دخانیات با احتمال آمفیزم و برونشیت مزمن همراه است. تنگی نفس ناگهانی ممکن است ناشی از علل خطرناک از قبیل آمبولی ریه باشد بویژه درصورتی که فرد به مدت طولانی بی حرکت بوده و یا در بیمارستان بستری بوده باشد آمبولی ریه مطرح بوده و باید فورا مورد بررسی قرار گیرد. آریتمی های قلبی بصورت برادیکاردی (کاهش ضربان قلب) و یا تاکی کاردی (افزایش ضربان قلب) نیز منجر به تنگی نفس می شود که با گرفتن نبض بیمار یا نوار قلب قابل تشخیص می باشد. نارسایی کلیوی، مسائل روانی و بیماری های متابولیک نیز می توانند با تنگی نفس همراه باشند. گاهی در سالمندان و افراد دیابتی و بیماران معتاد به مواد مخدر و نیز برخی افراد دیگر، حمله قلبی با درد خفیف یا بدون درد بوده و تنگی نفس ناگهانی تنها علامت می باشد. بنابراین ارجاع فوری این بیماران به اورژانس الزامی است.

۴- سرگیجه: سرگیجه یکی از علائم شایع در بیماران است که می تواند ناشی از علل قلبی ، عصبی، متابولیک و یا مسائل روانی باشد. احساس سبکی سر، تاری دید و عدم تعادل مخصوصا اگر همراه با تعریق سرد باشد می تواند ناشی از آریتمی قلبی، ضربان پایین یا خیلی بالای قلب (برادی کاردی یا تاکی کاردی) و یا افت فشار خون باشد. حملات سرگیجه به صورت کوتاه مدت مخصوصا در صورت همراهی با تعریق و یا طپش قلب مطرح کننده آریتمی های قلبی می باشد. در صورتی که فرد هنگام تغییر وضعیت از حالت نشسته به ایستاده دچار سرگیجه شود (افت فشارخون اتواستاتیک) ناشی از داروهای فشارخون، کم آبی و یا اختلال اعصاب اتونوم در سالمندان مطرح بوده و با اندازه گیری فشارخون در حالت خوابیده و ایستاده بررسی می شود. در صورتی که سرگیجه بصورت احساس چرخش در محیط و یا حرکت اطراف می باشد مخصوصا در صورت همراهی با علائمی نظیر تهوع و استفراغ و وزوز گوش مطرح کننده علل عصبی بوده و مراجعه به متخصص اعصاب توصیه می شود. در صورتی که بیمار مبتلا به دیابت که تحت درمان با انسولین و یا قرص های پایین آورنده قندخون می باشد، دچار سرگیجه،سبکی سر، کاهش سطح هوشیاری و یا تعریق شود احتمال کاهش قندخون مطرح بوده و مراجعه به اورژانس توصیه می شود. در این موارد توصیه می شود تا قبل از رسیدن به اورژانس مواد قندی از قبیل قند، شکلات و… مصرف شود.

۵-طپش قلب: احساس طپش قلب ممکن است بعلت نارسایی قلبی یا آریتمی قلبی باشد و یا ناشی از اضطراب و استرس باشد. طپش قلب بعد از فعالیت ورزشی در افراد نرمال دیده می شود. در صورتی که فرد با فعالیت کم دچار طپش قلب شود مراجعه به پزشک و معاینه قلبی و در صورت لزوم بررسی های قلبی توصیه می شود. در صورتی که فرد در حالت استراحت بصورت ناگهانی دچار طپش قلب شده و پس از چند دقیقه طپش قلب بصورت خودبخود قطع شود واین مشکل مکرر تکرارشود احتمال نوعی آریتمی بازچرخشی قلبی وجود دارد. در این موارد گرفتن نبض و شمارش ضربان قلب در تشخیص علت طپش قلب بسیار کمک کننده است. در صورتی که امکان مراجعه فوری به مرکز پزشکی و ثبت الکتروگرام قلب در هنگام طپش وجود داشته باشد تشخیص آریتمی قلبی بسیار آسان می شود. ممکن است فرد گاها دچار احساس ریزش داخل قفسه سینه و یا احساس یک ضربان قوی نماید. در این موارد ممکن است یک ضربان نابجای قلبی(PVC ،PAC ) وجود داشته باشد.

این ضربان های نابجا براحتی توسط الکتروگرام قلبی(در صورت وجود در هنگام ثبت نوار) قابل تشخیص می باشند. حملات طپش قلب در مبتلایان به اختلالات قلبی نظیر نارسایی قلب و یا مشکلات دریچه ای مطرح کننده آریتمی هایی از قبیلAF ، فلوتر دهلیزی و یا تاکی کاردی بطنی بوده و با توجه به عوارض مهم این آریتمی ها بررسی دقیق و درمان مناسب الزامی است. گاها فرد در هنگام احساس طپش قلب هیچگونه آریتمی ندارد(تایید شده توسط معاینه و یا الکتروگرام) در این موارد اطمینان بخشی به بیمار کافی است. در صورتی که در هنگام حملات طپش قلب امکان معاینه و یا ثبت الکتروگرام قلبی( نوار قلب) نباشد یکی از روش های تشخیص هولتر مونیتورینگ ۲۴ ساعته قلب می باشد توسط این روش امکان ثبت نوار قلب برای ۲۴تا۴۸ساعت وجود داشته و در صورتی که حملات طپش قلب فراوان باشد(مثلا روزی یک بار) امکان ثبت الکتروگرام در هنگام طپش قلب وجود دارد. گاها شک بالینی پزشک به آریتمی زیاد بوده و در صورت تمایل بیمار به برطرف شدن آریتمی مطالعه الکتروفیزیولوژی(EPS) و در صورت القائ آریتمی Ablation توصیه می شود.

۶-تعریق: تعریق سرد یکی از علائم شایع حملات ایسکمی قلبی یا سکته قلبی، آریتمی ها، برادیکاردی و نارسایی قلب می باشد که البته در اغلب موارد همراه سایر علائم دیده می شود.

در صورتی که تعریق سرد همراه درد آنژینی قفسه سینه باشد همیشه باید احتمال حمله قلبی مد نظر باشد. در صورتی که تعریق سرد همراه طپش قلب، سرگیجه، ضعف و بیحالی باشد، احتمال آریتمی های قلبی مطرح است. در نارسایی شدید قلبی تعریق سرد همراه تنگی نفس و احساس خستگی ایجاد می شود. ممکن است تعریق سرد ناشی از کاهش قندخون در افراد دیابتی تحت درمان باشد که در این موارد معمولا کاهش سطح هوشیاری و گیجی از علائم همراه باشد. در موارد نادر ممکن است حملات تعریق سرد به تنهایی و بدون درد سینه ناشی از حمله قلبی (سکته قلبی) باشد که این مسئله مخصوصا در سالمندان و مبتلایان به دیابت دیده می شود و لزوم توجه ویژه به این نشانه در این افراد راخاطر نشان می سازد.

۷- غش و یا ضعف کردن: که البته همیشه نشانه ناراحتی قلبی نیست و ممکن است علل دیگری هم داشته باشد.

۸- ادم: جمع شدن بیش از حد آب و یا پف کردن پاها، ریه و یا شکم ممکن است خیلی معمولی جلوه کند اما خطرناک است.

۹- سیانوز: کبود شدن اطراف لب و ناخنها که می تواند در اثر کمبود اکسیژن در بافتها باشد.

نشانه های فوق از علائم بیماری قلبی است که می تواند دیده شود. در هر حال اگر هرکدام را تجربه کردید بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.



انواع ، علل، علائم و نشانه های بیماریهای قلب و عروق

بیماریهای قلبی عروقی در حال حاضر جزو سه علت اول مرگ و میر و ناتوانی انسان در سراسر دنیا بوده و در حال تبدیل شدن به اصلی ترین عامل مرگ و میر یا ناتوانی در اغلب کشورها می باشد. اگرچه خطرات ناشی از بیماریهای بیماریهای عفونی و مسری بدلیل ماهیت واگیری آنها سریع و قابل مشاهده فوری است امّا عوارض ناشی از بیماریهای مزمن مثل بیماریهای قلبی عروقی برای بیمار و جامعه، ماندگارتر ، ناتوان کننده تر و پرهزینه تر بودن، در همان حال قابل پیشگیری می باشند. امکان ایجاد بیماریهای قلبی عروقی بعد از سن ۴۰ سالگی در مردان ۵۰% و در زنان ۴۰% است. هرچند بعضی از عوامل ایجاد و پیدایش بیماریهای قلبی عروقی مثل جنس مرد، سن و نژاد و ژنتیک غیر قابل مداخله هستند ، امّا روشهایی برای کنترل سایر عوامل خطر قابل تغییر و در نتیجه پیشگیری از بیماریهای قلبی عروقی و یا حداقل به تأخیر انداختن بروز آنها وجود دارد.

علل بیماری های قلب و عروق و نیز علائم ونشانه های آن بسته به نوع بیماری متفاوت است.


انواع بیمارى‌هاى قلبى:

هر چند وقتی صحبت از بیماری قلبی می شود بیشتر مردم بفکر سکته های قلبی می افتند ولی واقعیت این است که بیماری های زیادی می تواند سیستم قلبی عروقی انسان را درگیر کند


بیماریهای قلب را بطور کلی میتوان به چند زیر رده مهم تقسیم کرد:

۱ – بیماریهای عروق کرونر قلب ( شریانهای خونرسانی کننده به خود عضله قلب ) :

آترواسکلروز ، تصلب شرائین و آنژین پایدار قلبی (بیماری مزمن شریان کرونر )

بیماری های حاد شریان کرونر قلب: آنژین ناپایدار و انفارکتوس حاد میوکارد( سکته قلبی )

علت سکته قلبی

۲- بیماریهای عضله قلبی:

نارسائی قلبی حاد و مزمن

میوکاردیت حاد قلب

کاردیومیوپاتی های مزمن قلبی: کاردیومیو پاتی دیلاته قلبی ، کاردیومیو پاتی هیپرتروفیک قلبی ، کاردیومیو پاتی ریستریکتیو قلبی

۳- بیماری در تولید ضربان و ریتم قلب:

آریتمی‌ها

بیماری سندرم سینوس بیمار قلبی

۴-بیماری‌های دریچه‌ای قلب

۵- بیماری آندوکارد قلب (آندوکاردیت)

۶- بیماری پریکارد قلب ( پریکاردیت)

۷- بیماری عروق بزرگ و اصلی قلب:

بیماری‌های آئورت

۸- بیماری های عروق محیطی قلب:

۹- بیماری های قلبی ثانویه به درگیری سایر ارگانهای بدن:

کورپولمونل

۱۰- یماری‌های مادرزادی قلب :

۱۱- پرفشاری خون= فشار خون بالا = هیپرتانسیون:

۱۲- ایست ناگهانی قلب:


هرچند در مباحث اختصاصی بطور کامل در مورد این بیماریها صحبت شده اما بنده بطور مختصر و کلی برای مقایسه سریع انواع بیماریها ، انها را تعریف و علائمشان را ذکر میکنم:

۱ – بیماریهای عروق کرونر قلب :عروق کرونر ، رگ های اصلی خون رسانی به خود عضله قلبی می باشند. و بیماریهای عروق کرونر قلب ناشی از تنگ شدن یا اسپاسم این عروق ودر نتیجه کاهش خونرسانی به قلب میباشد.

آترواسکلروز و تصلب شرائین سیر تدریجی اما پیشرونده داشته و بتدریج و با مرور زمان موجب تنگی عروق کرونری قلب و در نتیجه کاهش تدریجی اما پیشرونده خونرسانی به قلب می شود. این پدیده موجب آنژین پایدار قلبی (بیماری مزمن شریان کرونر ) می شود که با درد فعالیتی قلب که ابتدا در سطوح فعالیت بالا و سپس بتدریج با پیشرفت بیماری با فعالیت های کمتر ایجاد و همیشه با استراحت بهبود می یابد مشخص می شود.

اما پارگی این پلاک های اترواسکلروتیک که همیشه بطور ناگهانی و بدون علائم واضح هشدار اولیه رخ داده و بدنبال آن فعالیت سیستم انعقادی خون موجب اضافه شدن لخته بروی پلاک آترواسکلروتیک پاره شده و در نتیجه انسداد کامل و حاد شده و موجب بیماری های حاد شریان کرونر قلب (آنژین ناپایدار و انفارکتوس حاد میوکارد( سکته قلبی )) میشود. این بیماری ها با درد ناگهانی قلبی در طی استراحت بدون سابقه قبلی بیماری قلبی و یا با تشدید ناگهانی درد سینه در فردی که سابقه قبلی داشته اما تاکنون با درمان دارویی تحت کنترل بوده است مشخص می شود.

پس سکته قلبی، ناشی از توقف ناگهانی جریان خون به عروق کرونر قلب عموما ناشی از پارگی پلاک اترواسکلروز و تشکیل لخته در داخل رگ می باشد. علائم سکته قلبی بجز درد و یا احساس سنگینی در ناحیه قفسه سینه ، پشت، فک، گلو و دست می تواند شامل برخی علائم فریبنده گوارشی مثل تهوع و استفراغ و نیز علائمی مانند تعریق سرد، ضعف، تنگی تنفس و ضربان غیرطبیعی قلب باشد. این علائم را نباید نادیده گرفت و باید فورا به پزشک مراجعه کرد. اگر درمان فوری انجام نشود، آن قسمت از عضله قلب تخریب شده و می میرد ( سکته یا انفارکتوس) اما با درمان سریع امکان برگشت عملکرد عضله قلبی وجود دارد.

اگر پلاک آترواسکلروز کوچک بوده و قبل از پارگی (و فعال کردن سیستم تشکیل لخته خون در قلب که انسداد حاد کرونری میدهد)، موجب انسداد قابل توجه در رگ نشده باشد، در این صورت بسیاری از بیماران تا زمانی که علائم سکته قلبی آشکار نشود، نمی فهمند که دچار بیماری عروق کرونری قلب شده اند و حتی ممکن است تست ورزش اخیر این بیماران هم منفی باشد.

۲- بیماریهای عضله قلبی: علائم این گروه از درگیری قلب بفرم تنگی نفس فعالیتی و یا استراتی و نیز خستگی مفرط، ضعف و بی حالی و ادم ریه یا ادم اندام ها می باشد.و شامل:

- نارسایی قلبی حاد و مزمن: نارسایی قلبی یعنی ناتوانی قلب از تامین نیازهای فرد که می تواند عمدتا ناشی از بیماری عضله قلب یا کمتر ناشی از افزایش نیاز بیمار باشد.

در بیشتر موارد، نارسایی قلبی در اثر بیماری عروق کرونری و یا سکته (انفارکتوس) قلبی رخ می دهد اما سایر علل مثل فشار خون بالای کنترل نشده طولانی مدت ، بیماری های دریچه ای و… نیز دخیلند.

- میوکاردیت حاد قلب: بعلت التهاب در عظله قلبی ناشی از عفونت یا پدیده های ایمنی را گویند.

- کاردیومیوپاتی های مزمن قلبی (کاردیومیو پاتی دیلاته قلبی ، کاردیومیو پاتی هیپرتروفیک قلبی ، کاردیومیو پاتی ریستریکتیو قلبی)

اختلال اولیه در عضله قلب را کاردیومیوپاتی نامند. این اختلال نیز با کاهش توانایی قلب برای پمپاژ خون منجر به علائم نارسایی قلبی می شود.

۳- بیماری در تولید ضربان و ریتم قلب:

- طپش قلب

- آریتمی‌ها (ضربان نامنظم قلب)

- بیماری سندرم سینوس بیمار قلبی

- فیبریلاسیون دهلیزی (AF)

4-بیماری‌های دریچه‌ای قلب: قلب ۴ دریچه دارد ۲ تا بین دهلیزی بطنی و دوتا بطنی-شریانی. دو نوع اختلال ( نارسایی (شلی) و تنگی دریچه ای) می تواند هر کدام از این دریچه ها را درکیر کند.

پرولاپس دریچه میترال - نارسایی دریچه میترال - تنگی دریچه میترال.

نارسایی دریچه آئورت - تنگی دریچه آئورت.

نارسایی و تنگی دریچه تریکوسپید(سه لتی)

نارسایی و تنگی دریچه پولمونر

۵- بیماری آندوکارد قلب (آندوکاردیت): التهاب لایه پوشاننده داخلی قلب

۶- بیماری پریکارد قلب ( پریکاردیت): التهاب لایه پوشاننده خارجی قلب

۷- بیماری عروق بزرگ و اصلی قلب:

بیماری‌های آئورت

بیماری کاروتید

بیماری عروق مزانتر روده

۸- بیماری های عروق محیطی قلب:

۹- بیماری های قلبی ثانویه به درگیری سایر ارگانهای بدن:

کورپولمونل : نارسایی قلبی ناشی از بیماری ریه

۱۰- بیماری‌های مادرزادی قلب:

این بیماری ها طیف وسیعی بوده و بر اساس شدت یا در بدو تولد یا اوایل دوران زندگی مشخص می شود یا برخی مواقع بعد از بزرگ شدن یا بلوغ مشخص می گردد.

اهم این بیماری های قلبی مادرزادی عبارت است از سوراخ بودن دیواره های قلب ، نارسایی ( شلی ) یا تنگی دریچه قلب، و یا وجود ناهنجاری در بسته نشدن مجرای ارتباطی دو طرف قلب در دوره جنینی و یا جابجا بودن عروق اصلی قلب می باشند.

برخی از این نقص ها نیاز به درمان ندارند. برخی دیگر نیاز به درمان دارویی و یا جراحی اورژانسی در دوره نوزادی یا در بزرگسالی دارند.

افرادی که دارای نقص مادرزادی قلبی می باشند، ممکن است در معرض خطرایسکمی قلبی (اختلال در عروق کرونری ) ، آریتمی، نارسایی قلبی و عفونت دریچه های قلبی قرار بگیرند.

۱۱- پرفشاری خون= فشار خون بالا = هیپرتانسیون : به فشار خون سیستولیک بالاتر از ۱۴۰ میلیمتر جیوه و دیاستولیک بالاتر از ۹۰ میلیمتر جیوه ( در هر سن وهر دو جنس ) اطلاق می شود.

۱۲- ایست ناگهانی قلب:

مرگ ناگهانی قلب (SCD)به مرگ ناگهانی ناشی از بیماری قلبی در فرد سالم یا بیماری که انتظار مرگ قریب الوقوع در او نمی رفت اطلاق می شود.می تواند بعلت سکته وسیع قلبی یا آریتمی قلبی و.. رخ دهد.

اگر SCD رخ دهد، بایدبه سرعت عملیات احیای قلبی-ریوی انجام گیرد، چرا که بدون انجام احیای قلبی ریوی و بازگرداندن ریتم قلبی، فرد بیماردر طی چند دقیقه دچار مرگ مغزی و سپس مرگ دائمی می شود.



مهم ترين علائمي كه در ارتباط با بيماري هاي قلب وعروق مي باشند شامل موارد زيراست :
۱-احساس ناراحتي در قفسه سينه:
اگرچه يكي از مهم ترين علائم تنگي سرخرگي عروق قلبف احساس ناراحتي در قفسه سينهمي باشد اما هرگونه ناراحتي در قفسه سينه الزاما ناشي از مسائل قلبي نيست. ناراحتيقفسه سينه در صورتي كه ناشي از تنگي سرخرگ هاي قلب باشد، اصطلاحا « آنژين قفسهصدري» نام داشته و مشخصات آن اينست:
- در اغلب موارد بصورت فشارنده و در ناحيه پشت جناغ مي باشد.
- با فعاليت افزايش و با استراحت تخفيف مي يابد.
- ممكن است به بازو دست چپ و گاها به گردن و فك انتشار يابد.
- با مصرف قرص هاي زيرزباني نيتروگليسيرين در طي ۳الي۵دقيقه قطع مي شود.
- معمولا ارتباطي با وضعيت بدن(خوابيدن يا نشستن) ندارد. در صورتي كه درد شديدقفسه سينه همراه با علائمي نظير تعريق سرد، تهوع و استفراغ باشد و يا به مدتطولاني(بيشتر از ۳۰دقيقه) طول بكشد با توجه به احتمال حمله قلبي مراجعه سريع بهاورژانس الزامي است.
در صورتي كه درد آنژيني بصورت متناوب و در حالت استراحت ايجاد مي شود احتمالبروز حمله هاي قلبي زياد بوده و مراجعه فوري به اورژانس توصيه مي شود.
- دردهاي غيرآنژيني قفسه سينه:
در صورتي كه درد قفسه سينه ارتباطي با فعاليت نداشته باشد، با قرص زيرزبانينيتروگليسيرين تغييري نكند و با تنفس و سرفه و يا تغيير وضعيت تشديد شود دراينصورت احتمال قلبي بودن درد بيمار كم مي باشد و عامل غيرقلبي نظير اسپاسم عضلانيو مسائل استخواني مطرح مي باشد.
درد سوزشي پشت جناغ كه بعد از مصرف غذا ايجاد شده و با خوابيدن و خم شدن تشديدشده و با تغيير مزه دهان بصورت ترش و با مصرف شربت هاي ضداسيدي و يا قرص هايي نظيررانيتيدين كاهش مي يابد مطرح كننده برگشت محتويات معده به مري(رفلاكس) ميباشد.
درد قفسه سينه كه با تنفس تشديد شده و همراه تنگي نفس سرگيجه و… مي باشد مخصوصادر صورتي كه با خوابيدن تشديد مي يابد ممكن است ناشي از علل مهمي از قبيل آمبوليريه و يا التهاب پرده هاي قلب بوده و در اين موارد مراجعه به پزشك متخصص حتماتوصيه مي شود.

۲-ضعف و خستگي پذيري زودرس:
يكي از علائم شايع در بسياري از بيماري هاي قلبي و غيرقلبي نظير بيماري هاي غدديو متابوليسمي، ريوي ومسائل رواني مي باشد. نارسايي قلب، براديكاردي(ضربان پايينقلب) و مشكلات دريچه اي قلب با ضعف و خستگي پذيري زودرس همراه مي باشند.
وجود علائم همراه از قبيل تنگي نفس، سرفه، كندي نبض(ضربان كمتر از ۶۰بار دردقيقه)، حملات غش(سنكوپ) تعريق سرد و سرگيجه در تشخيص مسائل قلبي كمك كننده است. معاينه دقيق توسط پزشك و در صورت لزوم الكتروگرام قلبي، اكوكارديوگرافي، عكس قفسهسينه و آزمايش خون معمولا منجر به تشخيص سريع مسائل قلبي مي شود.

۳-تنگي نفس:
احساس دشواري در تنفس مي تواند ناشي از علل قلبي ويا غيرقلبي باشد. در صورتي كهتنگي نفس با فعاليت تشديد شده در حالت خوابيده نسبت به حالت نشسته افزايش يابد ومخصوصا در صورتي كه همراه تورم پاها و همراه با حملات تنگي نفس شبانه باشد، عللقلبي نظير نارسايي قلب و مشكلات دريچه اي مطرح بوده و با اكوكارديوگرافي براحتيقابل تشخيص است.
آسم و بيماري هاي انسدادي ريوي از علل شايع تنگي نفس مي باشند. در اين موارد سرفه و خلط فراوان و احساس خس خس سينه بصورت شايع ديده مي شود. شرح حال مصرفطولاني مدت دخانيات با احتمال آمفيزم و برونشيت مزمن همراه است.
تنگي نفس ناگهاني ممكن است ناشي از علل خطرناك از قبيل آمبولي ريه باشد; در صورتي كه فرد به مدت طولاني بي حركت بوده و يا در بيمارستان بستري بوده باشد آمبولي ريه مطرح بوده و بايد مورد بررسي قرار گيرند. آريتمي هاي قلبي بصورت براديكاردي و يا تاكي كاردي هاي حمله اي نيز منجر به تنگي نفس مي شود. كه با گرفتننبض توسط همراهان بيمار قابل تشخيص مي باشد.
نارسايي كليوي مسائل رواني و بيماري هاي متابوليك نيز مي توانند با تنگي نفسشديد همراه باشند. گاها در سالمندان و افراد ديابتي حمله قلبي با درد خفيف يا بدوندرد بوده و تنگي نفس ناگهاني تنها علامت مي باشد. بنابراين ارجاع فوري اين بيمارانبه اورژانس الزامي است.

۴-سرگيجه:
سرگيجه يكي از علائم شايع در افراد جامعه است كه مي تواند ناشي از علل قلبي ،عصبي، متابوليك و يا مسائل رواني باشد. احساس سبكي سر، تاري ديد و عدم تعادل مخصوصا اگر همراه با تعريق سرد باشد مي تواند ناشي از آريتمي قلبي، ضربان پايين قلب و يا افت فشار خون باشد.
در صورتي كه فرد هنگام تغيير وضعيت از حالت نشسته به ايستاده دچار سرگيجه شودافت فشارخون اتواستاتيك ناشي از داروهاي فشارخون، كم آبي و يا اختلال اتونوم درسالمندان مطرح بوده و با اندازه گيري فشارخون در حالت خوابيده و ايستاده بررسي ميشود.
حملات سرگيجه به صورت كوتاه مدت مخصوصا در صورت همراهي با تعريق و يا طپش قلبمطرح كننده آريتمي هاي قلبي مي باشد. در صورتي كه سرگيجه بصورت احساس چرخش در محيطو يا حركت اطراف مي باشد مخصوصا در صورت همراهي با علائمي نظير تهوع و استفراغ ووزوز گوش مطرح كننده علل عصبي بوده و مراجعه به متخصص اعصاب توصيه مي شود.
در صورتي كه بيمار مبتلا به ديابت كه تحت درمان با انسولين و يا قرص هاي پايين آورنده قندخون مي باشد، دچار سرگيجه، كاهش سطح هوشياري و يا تعريق شود احتمال كاهشقندخون مطرح بوده و مراجعه به اورژانس توصيه مي شود. در اين موارد توصيه مي شود تاقبل از رسيدن به اورژانس موادقندي از قبيل عسل و يا قند مصرف شود.

۵-طپش قلب:
احساس طپش قلب ممكن است بعلت آريتمي قلبي باشد و يا ناشي از اضطراب و فعاليتباشد. در صورتي كه فرد با فعاليت كم دچار طپش قلب شود مراجعه به پزشك و معاينهقلبي و در صورت لزوم بررسي هاي قلبي توصيه مي شود.
در صورتي كه فرد در حالت استراحت بصورت ناگهاني دچار طپش قلب شده و پس از چنددقيقه طپش قلب بصورت خودبخود و دفعتا قطع شود احتمالا آريتمي قلبي وجود داشته است. در اين موارد گرفتن نبض و شمارش ضربان قلب در تشخيص علت طپش قلب بسيار كمك كننده است.
در صورتي كه امكان مراجعه فوري به مركز پزشكي و ثبت الكتروگرام قلب در هنگامطپش وجود داشته باشد تشخيص آريتمي قلبي بسيار آسان مي شود. ممكن است فرد گاها دچاراحساس ريزي داخل قفسه سينه و يا احساس يك ضربان قوي نمايد. در اين موارد ممكن استيك ضربان نابجاي قلبي(PVC ،PAC ) وجود داشته باشد.
اين ضربان هاي نابجا براحتي توسط الكتروگرام قلبي(در صورت وجود در هنگام ثبت نوار) قابل تشخيص مي باشند. حملات طپش قلب در مبتلايان به اختلالات قلبي نظير نارسايي قلب و يا مشكلات دريچه اي مطرح كننده آريتمي هايي از قبيلAF ، فلوتر دهليزي و يا تاكي كاردي بطني بوده و با توجه به عوارض مهم اين آريتمي ها بررسي دقيق و درمان مناسب الزامي است.
گاها فرد در هنگام احساس طپش قلب هيچگونه آريتمي ندارد(تاييد شده توسط معاينه ويا الكتروگرام) در اين موارد اطمينان بخشي به بيمار كافي است. در صورتي كه درهنگام حملات طپش قلب امكان معاينه و يا ثبت الكتروگرام قلبي نباشد يكي از روش هايتشخيص هولتر مونيتورينگ قلب مي باشد; توسط اين روش امكان ثبت نوار قلب براي۲۴تا۴۸ساعت وجود داشته و در صورتي كه حملات طپش قلب فراوان باشد(مثلا روزي يك بار) امكان ثبت الكتروگرام در هنگام طپش قلب وجود دارد.
گاها شك باليني پزشك به آريتمي زياد بوده و در صورت تمايل بيمار به برطرف شدن آريتمي مطالعه الكتروفيزيولوژي و در صورت القا» آريتمي adlation توصيه ميشود.

۶-تعريق:
تعريق سرد يكي از علائم شايع حملات قلبي، آريتمي ها، براديكاردي و نارسايي قلبمي باشد كه البته در اغلب موارد همراه ساير علائم ديده مي شود. در صورتي كه تعريقسرد همراه درد آنژيني قفسه سينه باشد احتمال حمله هاي قلبي مطرح است.
در صورتي كه تعريق سرد همراه طپش قلب سرگيجه ضعف و بيحالي باشد، احتمال آريتميهاي قلبي مطرح است. در نارسايي شديد قلبي تعريق سرد همراه تنگي نفس و احساس خستگي ايجاد مي شود.
ممكن است تعريق سرد ناشي از كاهش قندخون در افراد ديابتي تحت درمان باشد كه دراين موارد معمولا كاهش سطح هوشياري و گيجي از علائم همراه باشد.
در موارد نادر ممكن است حملات تعريق سرد به تنهايي ناشي از حمله قلبي باشد كه اين مسئله مخصوصا در سالمندان و مبتلايان به ديابت ديده مي شود و لزوم توجه ويژه بهاين نشانه در اين افراد راخاطر نشان مي سازد.
برايكنترل بيماريهاي قلبي عروقي ابتدا بايد عوامل خطر را شناخت و سپس مشخص كرد كهكداميك از عوامل را مي توان تغيير داد و از ميان عوامل قابل تقيير كداميك را بايددر اولويت قرار داد.

عوامل خطر غير قابل تغيير
افزايش سن: حدود ۸۳ درصد از كساني كه در اثر بيماريهاي عروقي قلب مي ميرند درسنين بالاي ۶۵ سال قرار دارند.
در سنين بالاتر زناني كه دچار حملات قلبي مي شوند بيش از مردان در خطر مرگ درهفته هاي اول بعد از حمله قلبي قرار دارند.
جنسيت(مرد بودن): مردان بيش از زنانو در سنين پايينتري دچار حملات قلبي مي شوند. حتي بعد از يائسگي ، با وجوديكه ميزانمرگ ناشي از حملات قلبي در زنان زيادتر مي شود ، به حد مردان نمي رسد.
توارث ( از جمله نژاد): كودكان والدين بيمار قلبي بيش از ديگر كودكان در خطربروز بيماري قلبي عروقي قرار دارند.

عوامل خطر قابل تعديل
مصرف دخانيات: شانس بروز بيماري عروق قلبي در سيگاريها۲تا ۴ برابر غير سيگاريها است.مصرف سيگار يك عامل خطر مستقل جدي براي مرگ ناگهانيدر بيماري عروق كرونر است (۲ برابرغيرسيگاريها) .
بالا بودن كلسترول خون: هر چهميزان كلسترول خون بالاتر رود ميزان بروز بيماري كرونر قلب افزايش مي يابد. اگرعامل خطر ديگر همچون مصرف دخانيات و پرفشاري خون نيز وجود داشته باشد، اين خطربيشتر افزايش مي يابد. كلسترول خون افراد به سن ، جنس ، وراپت و نژاد نيز بستگيدارد.
پرفشاري خون: فشار خون بالا ميزان بار قلب را افزايش و از اين طريق موجب ضخيمشدن و سخت شدن قلب مي شود. علاوه براين شانس سكته مغزي ، حمله قلبي ، نارسايي كليهو نارسايي احتقاني قلب را افزايش مي دهد. با وجود عوامل خطر ديگر شانس حمله قلبي دربيماران مبتلا به پرفشاري خون چندين برابرخواهد شد.
كم تحركي: زندگي بدون فعاليت يك عامل خطر برا يبروز بيماري عروق كرونر است. فعاليت جسماني متوسط تا شديد بصورت منظم از بيماري عروق خوني و قلب جلوگيري ميكند.
چاقي و اضافه وزن: كساني كه چربي اضافه بخصوص در ناحيه شكمي دارندبيش ازديگران به بيماريهاي قلبي دچار مي شوند. افزايش وزن منجر به بالا رفتن بار قلب ،افزايش كلسترول خون و بالارفتن فشار خون از يكطرف و كاهش HDL از طرطف ديگر مي شود. اين عامل خطر بروز ديابت را نيز در افراد افزايش مي دهد. با كهش حتي ۱۰ پوند ميزانخطر حمله قلبي در افراد چاق كاهش مي يابد.
ديابت: ديابت بطور جدي شانس بروز بيماريهاي قلبي عروقي را افزايش مي دهد. حتيبا وجود كنتر قند خون ، ديابت شانس بيماري يقلبي را افزايش مي دهد ولي در صورت عدمكنترل اين خطر به مراتب بالاتر خواهد رفت.


ديگر عوامل خطر

پاسخ افراد به استرس هاي روزمره نيز مي تواند در ايجاد بيماري قلبي سهم داشتهباشد. بطور مثال بعضي از افراد در اثر استرسهاي روزمره به مصرف دخانيات روي آوردهيا بيش از حد غذا مي خورند و بدين صورت خود را در معرض عوامل خطر ثابت شدهبيماريهاي قلبي عروقي قرار مي دهند.
مصرف الكل: نوشيدن زياد نوشابه هاي الكلي منجر به افزايش فشار خون و بروز بيمارينارسايي احتقاني قلب مي شود. با اينكا بنظر مي رسد مصرف الكل در حد متوسط شانسبيماري كرونر قلب را كاهش مي دهد ، بعلت عوارض بيشمار الكل توصيه نمي شود كه افرادمصرف الكل را شروع ويا ميزان آن را افزايش دهند.
در دسترسي به امكانات در اقشار مختلف مردم نابرابري وجود دارد. در نواحي محرومميزان بيماري قلبي بيشتر است ، در عوض درمان و مراقبت در نواحي ثروتمند بيشتر است. بايد با علل ريشه اي تهديد كننده سلامت از جمله فقر مبارزه كرد. بايد براي افرادكار با دستمزد مناسب فراهم شود. براي كساني كه مي خواهند سيگار را ترك كنند ،امكانات درماني فراهم شود.
كيفيت درد قلبي
معمولا درد قلبي در افراد به صورتدرد مبهم يا احساس فشار ، سنگيني ، سفتي ، فشردگي يا خفگي بيان مي‌شود تا درد واضحو اغلب بصورت احساس ناراحتي است تا درد. و در صورت شديد بودن بيمار درد را بصورتخرد كننده ، فشارنده و له كننده توصيف مي‌كند كه نفس فرد را تنگ كرده و او را ازادامه فعاليت باز مي‌دارد.
كيفيت اين درد بيشتر فشارنده است تا سوزشي يا تيز. بنابراين در كساني كه دچاردردهاي سوزشي قلب مي‌شوند (بويژه وقتي اندازه محل درد از حد يك سكه تجاوز نمي‌كند)،بايد به فكر علل ديگري براي درد بود.
البته اينگونه دردها نيز ممكن است منشا قلبي داشته باشند ولي نشانه ايسكمي (كاهشخونرساني بافت قلب) نمي‌باشند. معمولا دردهاي قلبي با فعاليت بدني و يا تغيير حالاتروحي و رواني (از جمله استرسهاي ناگهاني) ، سرما ، غذا يا تركيبي از اين عواملتسريع و تشديد مي‌شود و با استراحت تسكين مي‌يابد.
البته بسياري از حملات با اين الگوها هماهنگي ندارد. مدت اين دردها نيز از ۵دقيقه تا ۳۰ دقيقه متغير است. در صورتيكه درد قلبي از نيم ساعت بيشتر به طولبينجامد احتمال سكته قلبي در فرد مبتلا به شدت افزايش مي‌يابد.

محل دردقلبي
معمولاً اين درد در ناحيه جناغ سينه (قسمت پاييني آن) يا سمت چپ قفسه سينهاحساس مي‌شود اما درد ساير قسمتهاي سينه نيز ممكن است مربوط به قلب باشد. ولي ممكناست به ساير قسمتها نيز انتشار داشته باشد.
گاه اين درد به بالاي‌ شكم‌ راه مي‌يابد و فرد تصور مي‌كند دچار سوءهاضمه شدهاست و گاه به‌ آرواره‌ يا زير چانه ، گردن ‌، پشت و بين‌ دو كتف‌ يا بازوها (بويژهدست چپ) نيز تير مي‌كشد. مورد اخير (انتشار به دست چپ) حالتي نسبتاً اختصاصي بوده وبايد فرد را نسبت به قلبي بودن منشا درد آگاه سازد.

علايم‌ شايع همراه دردقلبي‌
معمولا حمله قلبي با علائمي مانند احساس‌ نزديكي‌ مرگ‌ ، تعريق‌ سرد ،تهوع‌ و استفراغ ، احساس‌ خفگي ، تنگي‌ نفس ، ضعف‌ و منگي همراه است

علل درد قلبي
علت درد قلبي در درجه اول كاهش خونرساني به بافت عضلاني قلبمي‌باشد. به طوري كه عروق قلب نتوانند جوابگوي نياز قلب به اكسيژن و مواد غذاييباشند. اين امر در چند حالت ايجاد مي‌شود اما شايد دو سه مورد آن از بقيه مهمترباشند كه بسته‌ شدن‌ نسبي‌ يا كامل‌ سرخرگ‌هاي‌ قلب‌ توسط‌ لخته‌ خون ‌، گرفتگي‌ ياانقباض‌ عروقي و اختلال‌ شديد در ضربان‌ قلب‌ از آن جمله‌اند.
گاهي عروق قلبي بتدريج دچار گرفتگي مي‌شوند و حالتي ايجاد مي‌شود كه گويي رسوباتخاصي رگ را مسدود مي‌سازند. اگر اين انسداد تدريجي از مرز ۷۰% بگذرد، رگهاي در حالتفعاليت نمي‌توانند تكافوي نياز قلب را بدهند و فرد دچار درد مي‌شود. به اين نوع دردقلبي آنژين پايدار يا دردي كه ناشي از مقدار خاصي فعاليت است، مي‌گويند. اين افراددچار تنگي مشخصي از يك ، دو يا سه رگ قلبي هستند و وضعيتشان در طول ماهها و سالهاتثبيت شده است.
رسوبات داخلي رگها كه باعث تنگي آنها مي‌شود (و به آنها پلاكهايآترواسكروتيك نيز مي‌گويند) در برخي موارد موجب تشكيل لخته شده و انسدادناگهاني وكامل سرخرگ قلبي اتفاق مي‌افتد. حال بسته به اينكه اين لخته به سرعت رفع شود ياپابرجا بماند فرد را دچار آنژين ناپايدار (كه مردم به آن سكته ناقص مي‌گويند) و ياسكته قلبي مي‌كند. در اين حالت فرد به طور ناگهان دچار درد قلبي مي‌شود و اين دردچندان با استفاده از قرصهاي زير زباني بهبود نمي‌يابد. در حالت ديگر رگهاي قلبي فرددچار انقباض مي‌شود و درد قلبي خاصي در حالت استراحت يا حتي در خواب براي فرد ايجادمي‌نمايد.

عوامل خطرآفرين قلب
هر كسي ممكن است دچار درد قلبي بشود ولي دردي كه توصيف آنبيان شد، بيشتر در كساني كه ريسك فاكتورها يا عوامل خطر ساز تنگي‌ها و انسداد عروققلبي را داشته باشند بروز پيدا مي‌كند.
اين عوامل به طور خلاصه عبارتند از: جنس مذكر ، چاقي و وزن بالا ، فشار خون بالا، چربي خون بالا (بالا بودن‌ سطح‌ كلسترول‌ بد خون‌، يا پايين‌ بودن‌ سطح‌ كلسترول‌خوب‌ خون)‌ ، ديابت‌ ، استرس و فشارهاي روحي و رواني ، داشتن سابقه خانوادگيبيماري‌ سرخرگ‌هاي‌ قلب و ‌سكته قلبي ، رژيم‌ غذايي‌ پر از چربي‌هاي‌ اشباع‌ شده‌ ،نداشتن‌ فعاليت بدني‌ كافي (بي‌تحركي آفت قلب است) و كشيدن سيگار.
در گذشته‌اي نه چندان دور سكته قلبي و دردهاي مربوط به قلب بيشتر در افراد مسن ونهايتاً ميانسال بروز پيدا مي‌كرد اما امروزه سن بروز چنين دردهايي بسيار پايينآمده و متاسفانه برخي افراد در سنين جواني درد قلبي و گاه سكته قلبي را تجربهمي‌كنند.

تشخيص
در اورژانس در وهله اول يك نوار قلب از بيمار گرفته مي‌شود. اگر نوارقلب تغييراتي به نفع كاهش خونرساني قلب داشت، معمولاً فرد در بخش‌ مراقبت‌هاي‌ويژه‌ قلبي‌ (سي‌سي‌يو) بستري مي‌شود. در غير اين صورت ، پزشك با توجه به معاينات وشرح حال بيمار تصميم خواهد گرفت كه فرد نياز به بستري شدن دارد يا خير.
به‌هنگام‌ بستري‌ شدن‌ در بيمارستان ، بررسيهاي‌ تشخيصي‌ ممكن‌ است‌ شامل‌ نوار قلب‌ ، ((اسكن پرفيوژرن ميوكارد (اسكن قلب)|اسكن‌ راديواكتيو با تكنسيم‌ ۹۹)) ،آنژيوگرافي‌ (عكسبرداري‌ از رگ‌ها با اشعه‌ ايكس‌ به‌ كمك‌ تزريق‌ ماده‌ حاجب‌درون‌ آنها) و اندازه‌گيري‌ آنزيم‌هايي‌ كه‌ از عضله‌ قلب‌ آسيب‌ ديده‌ به‌ درون‌خون‌ آزاد مي‌شود، باشد.

اقدامات درماني اوليه
اگر كسي به طور ناگهاني دچار درد قلبي بشود، در هر صورتبهتر است دراز بكشد و فعاليت خود را قطع كند و استراحت مطلق داشته باشد.
اگر درد ادامه پيدا كند و منشا گوارشي يا تنفسي نتوان براي آن در نظر گرفت، بهتراست در صورت داشتن قرص زير زباني نيتروگليسيرين يك يا چند عدد از آن تا زمان قطعدرد استفاده شود و بيمار به سرعت به اورژانس قلب ارجاع داده شود. اگر هرگونه‌علامتي‌ از حمله‌ قلبي‌ را داريد، فوراً كمك‌ پزشكي‌ بخواهيد.